मराठी ब्लॉगर्स नेटवर्क - Marathi Bloggers Network!

मंगळवार, २१ नोव्हेंबर, २०१७

४x वा वाढदिवस!



४x वा वाढदिवस आला आणि म्हणता म्हणता सरला देखील ! ४x वर्षे पुर्ण झाली म्हणजे एक प्रकारचा भारदस्तपणा वाटु लागला. तसं म्हणायला आपल्या व्यक्तिमत्वामुळं भारदस्तपणा बऱ्याच आधीपासुन अनायासे प्राप्त झाला असेल तर वयामुळं प्राप्त होणाऱ्या भारदस्तपणाला फारसा वाव नसतो. आता इथला ४x मधला x म्हणजे वय लपविण्याचा प्रयत्न नव्हे तर पूर्ण जन्मतारीख सोशल मीडियावर न टाकण्याचा केविलवाणा प्रयत्न ! खट्याळ मित्रांच्या टिपण्णी मात्र आपल्या नियंत्रणात नसतात!

हल्ली सर्वजण फेसबुक आणि व्हाट्सअँपवर मनापासुन शुभेच्छा देतात! सर्व नातेवाईक, लहानपणापासून जोडलेली मित्रमंडळी ते कार्यालयातील मित्रमंडळी सर्वांच्या शुभेच्छा मिळाल्या की कसं बरं वाटतं! वाढत्या वयाच्या जाणिवेनं आलेली खंत बरीच कमी होते ती दोन गोष्टींनी! एक म्हणजे आपल्याला अजुनही लहान समजणारी आपल्या नातेवाईकांच्या बोलांनी / आशीर्वादांनी आणि दुसरं म्हणजे वय कितीही वाढलं तरी अगदी लहानपणाचा खट्याळपणा कायम ठेवणारी मित्रमंडळी. वय कितीही वाढलं तरी ही लहानपणाची भावना, असला खट्याळपणा जर कायम ठेवता येत असेल तर मग वाढत्या वयाचे दुःख कशाला? 

लहानपणाचा वाढदिवस वेगळा असायचा आणि असतो! कौतुकाचं केंद्रबिंदु स्वतः असायला हवं ही भावना व्यापक असते आणि ती लपवावी असं वाटत सुद्धा नाही. वाढत्या वयानुसार ही भावना कमी होत जाते आणि मग कौतुकाचं केंद्रबिंदू स्वतः असायला हवं ही अपेक्षा आपण ज्यांच्याकडुन ठेवतो त्या लोकांची संख्या कमी होत जाते. आपले आईवडील, काका - काकी, आत्या - आत्याजी, मावशी आणि मोठी भावंडं ही हक्काची मंडळी अशी असतात की त्यांच्याकडं आपण ही भावना कायम ठेवून देतो. वर्षभर आपली साथ देणारी पत्नीसुद्धा आपल्या आवडीचा स्वयंपाक बनविते. मोठी भावंडांनी "आदू" असं संबोधिलं की काळ आपसुक काही वर्षे मागे जातो. 

आता मोर्चा मित्रमंडळींकडे ! इतक्या वर्षानंतर हा मनुष्य वाढदिवसाच्या दिवशी काही पार्टी वगैरे देईल अशी अपेक्षा हे लोक ठेवत नाहीत! त्यामुळे ह्यांची बुद्दी सक्रिय होते आणि विविध माध्यमांतून तिला वाव दिला जातो. ह्यातील काही मित्रमंडळी आपल्यातील असल्यानसल्या (बहुतांशी नसलेल्याच) गुणांची ओळख अशा भारदस्त शब्दांत करुन देतात की त्यांना "अरे हा मनुष्य कोण बरे? त्याची ओळख करुन देशील का? " असे विचारावंस वाटतं ! काही प्रेमळ मित्रमंडळी ५ - १० वर्षापूर्वीचे आपले तरुण लुक्सवाले फोटोज सोशल मीडियावर टाकुन आपल्याला चांगलं वाटायला मदत करतात. 

वर्षे अशीच सरुन जातील. उरतील त्या आठवणी! ५x, ६x, ७x व्या वाढदिवसाला कसं वाटत असेल, मनात काय भावना असतील हे आताच सांगता येणार नाही पण एक मात्र खरं ! प्रत्येक x व्या वाढदिवसाला तोवरच्या आयुष्यभरातील प्रत्येक वाढदिवसाची आठवण ज्यांच्यासोबत काढता येईल असे आप्त, मित्रगण ज्याच्यासोबत आहेत तो खरा भाग्यवान!



आपण माणसांच्या बाबतीत किती सुखी आहोत ह्याची जाणीव करुन देत अजुन एक वाढदिवस सरला ! वाढदिवसानिमित्त आपण सर्वांनी विविध माध्यमातुन दिलेल्या शुभेच्छांबद्दल मनःपुर्वक आभार !

शनिवार, १८ नोव्हेंबर, २०१७

The Remains of the Day - भाग १


नेहमीच्या धोपटमार्गातील वाचनापासुन फारकत घ्यावी ह्या हेतूनं प्राचीकडून भाऊबीज भेट म्हणुन The Remains of the Day ह्या नोबल पारितोषिक विजेत्या पुस्तकाची मागणी केली. त्या पुस्तकाचं परीक्षण येत्या काही भागात! नक्की भाग किती असं विचाराल तर सध्या ठाऊक नाही. पुस्तक परीक्षण कसं करावं ह्याविषयी काही मार्गदर्शक तत्वे आहेत का हे मला ठाऊक नाही. माझा हा प्रयत्न मात्र कथेचा आढावा, काही मुख्य व्यक्तिमत्वांचं चित्रण, १९३० च्या सुमारातील बटलर ह्या पेशाचे इंग्लंडमधील जीवनाचं ह्या पुस्तकातुन घडणारं दर्शन, आणि ह्या सर्व पार्श्वभूमीवर उलगडत जाणारी आणि कधी वास्तवात न उतरलेली प्रेमकथा ह्या बाबींशी संबंधित राहील. 

कथा ही फ्लॅशबॅक स्वरूपातील! १९५० च्या सुमारास डार्लिंग्टन हॉलचे नवीन अमेरिकन मालक फॅरॅडे आणि त्यांचा सेवक मिस्टर स्टीवन्स ह्यांच्याभोवती ही कथा सुरु होते. आपण अमेरिकेला सुट्टीवर जात असल्यानं स्टीवन्स ह्यानं आपली फोर्ड गाडी घेऊन इंग्लंडच्या ग्रामीण भागाचा फेरफटका मारुन यावा असं फॅरॅडे सुचवितात. त्याच सुमारास डार्लिंग्टन हॉलमध्ये १९३० च्या कालावधीत  स्टीवन्स ह्यांच्या सोबत इथं कर्मचारी म्हणुन काम केलेल्या मिसेस बेन (पूर्वाश्रमीच्या मिस केंटन ) ह्यांचं पत्र स्टिव्हन्स ह्यांना आलं असतं. एकंदरीत पत्राचा सूर पाहता मिसेस बेन ह्यांच्या जीवनात काहीशी अस्थिरता आली असुन त्या डार्लिंग्टन हॉलमध्ये पुन्हा कामासाठी येण्यास तयार असतील असा समज स्टिव्हन्स करुन घेतात. 

फोर्ड गाडी घेऊन एकट्यानं प्रवास करत इंग्लंडच्या नयनरम्य ग्रामीण भागाचं दर्शन घेत असताना स्टिव्हन्स ह्यांचं मन  भुतकाळाच्या आठवणीत ओढलं जातं. लॉर्ड डार्लिंग्टन आणि त्यांच्या कुटुंबियांकडे ह्या भव्य वास्तुची मालकी जवळपास दोन शतकं असते. अशा गौरवास्पद इतिहासाचं भुषण अभिमानानं मिरवणाऱ्या वास्तुची देखभाल ठेवायची असेल तर तिथला कर्मचारीवर्ग सुद्धा कसा अगदी तत्पर आणि कुशल असायला हवा. आदर्श बटलर कसा असायला हवा ह्याविषयावर बरीच पानं काझुओ ह्यांनी खर्च केली आहेत. आदर्श बटलरचे गुण कुठं लिखित स्वरुपात तुम्हांला आढळणार नाहीत पण स्टीवन्सला मात्र हेज सोसायटीने (Hayes Society) आचरणात आणलेले बटलर निवडीचे मापदंड काहीसे मदत करु शकतात असे वाटत असते. इंग्लंडच्या परंपरावादी संस्कृतीच्या विचारसरणीचं प्रतीक इथं आपणास दिसतं. नवश्रीमंत उद्योगपती लोकांच्या आधुनिक घरात काम करणाऱ्या बटलरला आदर्श बटलरच्या संभाव्य यादीत समाविष्ट करण्यास सुद्धा हेज सोसायटी तयार नसते. आणि हो असा कुणी खरोखर चांगला बटलर समजा चुकुन अशा उद्योगपतीच्या घरात कामास गेला तर परंपरावादी घराणी त्याला खेचुन आपल्या जुन्या प्रशस्त वास्तुत आणतील असा विश्वासही हेज सोसायटीला वाटत असावा असं स्टीवन्स म्हणतात. 

ह्या विषयावर स्टीवन्स आणि त्यांचे मित्र ग्रॅहम ह्यांच्या वारंवार चर्चा झडत असाव्यात. अत्यंत कार्यक्षम बटलर आणि महान बटलर ह्यांच्यात फरक कोणता असेल तर 'Dignity' (आब ) ह्या गुणाचा ह्यावर ह्या दोघांचं एकमत होत असलं तरी Dignity ची व्याख्या कशी करायची ह्यावर मात्र ह्या दोघांचं एकमत होणं कठीण होतं. ह्या दोघांच्या चर्चेतील Dignity च्या उद्धृत केलेल्या काही व्याख्या इथं मुळ इंग्लिशमध्ये!

Dignity is something like a woman's beauty and it was pointless to attempt to analyze it. 

Dignity was something one possessed or did not by a fluke of nature; and if one did not self-evidently have it, to strive after it would be futile.

Dignity has to do crucially with a butler's ability not to abandon the professional being he inhabits. 

असो मग स्टीवन्स ह्यांच्या आठवणींचा ओघ मग त्यांच्या वडिलांच्या जीवनाकडे वळतो. त्यांच्या मालकांच्या मद्यपान करुन आपले होशहवाल गमावुन बसलेल्या मान्यवर पाहुण्यांना त्यांनी एकही शब्द न बोलता केवळ आपल्या वागणुकीने वठणीवर आणलं ह्याची कहाणी स्टीवन्स सांगतात. इंग्लंडचा प्रमाणाबाहेरचा अभिमान अधुनमधून डोकावतो. जातिवंत बटलर केवळ इंग्लंडमध्येच अस्तित्वात आहेत इतरत्र आहेत ते केवळ पुरुषसेवक! 

वडिलांच्या आठवणीनंतर मग ओघ वळतो तो मिसेस बेन ह्यांच्याकडे. स्टीवन्स मात्र त्यांना मिस केंटन म्हणुन संबोधणेच पसंत करतात. मिस केंटन आणि स्टीवन्स ह्यांचे वडील जवळपास एकाच वेळी लॉर्ड डार्लिंग्टन ह्यांच्याकडे कामास रुजु होतात. स्टीवन्स ह्यांच्या वडिलांचं त्यावेळी वय झालेलं असते परंतु परिस्थितीमुळे त्यांना हे काम करणं भाग पडलेलं असतं. सुरुवातीला काही कारणास्तव मिस केंटन स्टीवन्स ह्यांच्या वडिलांच्या विरोधात असतात आणि त्यांच्या कामात खोट काढण्याचा प्रयत्न करत असतात. 

स्टीवन्स हे मुख्य बटलर असल्यानं एकंदरीत कर्मचारीवर्गाची संख्या ठरविणे, कामाच्या दर्जावर बारीक लक्ष ठेवणं अशा सर्व जबाबदाऱ्या पार पडत असतात. पाहुणे भोजनासाठी बसले असताना त्यांच्या बोलण्यातील प्रायव्हसीचा भंग न होऊ देता त्यांना वेळोवेळी सर्व्ह करत राहणं हे सुद्धा कौशल्याचं काम आहे असं स्टीवन्स म्हणतात. 

पुढं आठवणींचा ओघ डार्लिंग्टन हॉलमध्ये येणाऱ्या जर्मनीच्या पाहुण्यांच्या भेटींकडे वळतो. पहिल्या महायुद्धात पराभुत झालेल्या जर्मनीतले  पाहुणे लॉर्ड डार्लिंग्टनकडे सतत येत राहतात. आणि मग राजकीय चर्चा अगदी गरमागरम स्वरुप धारण करतात. एक बटलर म्हणून ह्या सर्व घटनांचे साक्षीदार होण्याची संधी स्टीवन्स ह्यांना मिळते. 

(क्रमशः )

(तळटीप  : नोबेल  पारितोषिक  मिळविणारे  पुस्तक  असतं  तरी कसं ह्या कुतुहलापायी  हे  पुस्तक वाचन सुरु  केलं. पुस्तकातील  वाक्यांची धाटणी, जुन्या इंग्लंडचे  वातावरण  शब्दमाध्यमातुन  अगदी हुबेहूब  वाचकांसमोर ठेवणं  ह्या काही बाबी आतापर्यंतच्या  वाचनातुन  जाणवल्या. आणि हो  बटलर ह्या  पेशाविषयी  आणि त्यांच्या १९३० - ५० च्या कालावधीतील  आयुष्याविषयी  अगदी विस्तृत माहिती  हे पुस्तक  देते.  ब्लॉगचा पुढील  भाग लगेचच येईल ह्याविषयी खात्री नाही )

शनिवार, ४ नोव्हेंबर, २०१७

मत्स्यबाजार

वेताळ - "विक्रमा तुझ्या जिद्दीची मला दाद द्यायलाच हवी. हाती घेतलेलं काम कसं नेटानं पुर्णत्वाला न्यायचा प्रयत्न करावा हे लोकांनी शिकावं तर ते तुझ्याकडून !"

विक्रम - केवळ मान डोलावतो 

वेताळ - "का रे विक्रमा आज तुझं माझ्या बोलण्याकडं लक्ष नाही असं वाटतंय !"

विक्रम - "तसं नाही वेताळ ! ह्या आठवड्यात पृथ्वीतलावर माझं लक्ष वेधुन घेईल अशी घटना घडली आणि त्यामुळं अजुनही मी त्याच विचारात गढुन गेलो आहे" 

वेताळ - "अशी ही कोणती घटना घडली त्याच्यामुळं तुझ्यासारख्या स्थिरबुद्धीच्या माणसाचं सुद्धा लक्ष काही दिवस त्यात राहिलं?"

विक्रम - "ह्या पृथ्वीवर 19.3919 उत्तर अक्षांश आणि  72.8397°पुर्व रेखांश ह्या बिंदूंवर एक निसर्गरम्य गाव वसलं आहे" 

वेताळ - "विक्रमा, ह्या गावाचं नाव न सांगुन तु माझी उत्कंठता ताणुन धरत आहेस"

विक्रम - "आपल्या भौगोलिक ज्ञानाच्या आधारे आपण हे गाव सहजासहजी ओळखाल अशी माझी अपेक्षा होती. पण असो ! हे निसर्गरम्य गाव आहे वसई !"

वेताळ - "My Bad! वसई सारख्या गावाचे अक्षांश आणि रेखांश माझ्या ध्यानात राहिले नाहीत हे माझ्या भूगोलाच्या शिक्षकांना समजलं तर त्यांना काय वाटेल? ते असो , पण वसईत घडलं तरी काय? तिथं हल्ली अधूनमधून मराठी ब्लॉग प्रसिद्ध होतात हे ऐकून आहे मी !"

विक्रम - "(चेहऱ्यावर निराशेचे भाव उमटत!) छे छे ! आपल्या निसर्गसौदंर्यासोबत जसं वसईगाव ताज्या भाजीपाल्यासाठी प्रसिद्ध आहे ह्याचबरोबर इथं अगदी ताजे मासे सुद्धा उपलब्ध होतात"

वेताळ - "विक्रमा तुझ्या सामान्यज्ञानाच्या विस्तारित कक्षेनं मी प्रभावित झालो आहे. तेव्हा तुझ्या कहाणीचा पुढील भाग ऐकण्यास मी अगदी उत्सुक झालो आहे"

विक्रम - "ह्या वसईगावात चावडीवर चर्चा करणारे विविध गट आहेत. ह्या गटांत वयाचं बंधन न बाळगता सर्वजण सहभागी होतात. तर अशाच एका सुप्रसिद्ध गटात महर्षी आहेत. हे महर्षी गेले कित्येक वर्षे वसई गावात ज्ञानप्रबोधनाचे कार्य करीत आहेत. गेल्या काही वर्षात त्यांनी आपल्या ज्ञानप्रबोधनाचं क्षेत्र ग्रंथातील ज्ञानापलीकडं नेऊन ठेवलं आहे. त्यांच्याजवळील ह्या अगाध ज्ञानाने वसई गावातील बालकवर्ग सुद्धा खूप प्रभावित झाला आहे"

वेताळ - "प्रस्तावना किती करावी ह्याविषयी काही मार्गदर्शक तत्व आखुन दिली असतात, त्याविषयी तु एकदा अधिक माहिती करुन घ्यावीस" 

विक्रम - "(दुर्लक्ष करीत!) ह्या वसई गावातील लोक पक्के खवय्ये आहेत. श्रावणमास, नवरात्र असा काळ त्यांच्यासाठी फार कठीण असतो. ह्या खवय्ये लोकांची आवड लक्षात घेता त्यांच्यासाठी नायगाव, पाचूबंदर अशा ठिकाणी घाऊक प्रमाणात मासेविक्रीचा बाजार भरवला जातो. इथं अगदी ताजी मासळी रास्त दरात उपलब्ध होते" 

वेताळ - चेहऱ्यावरील नाराजीचे भाव कायम ठेवून केवळ मान हलवितो!

विक्रम - "तर अशा ह्या घाऊक बाजारात नक्की कशा प्रकारे खरेदी विक्री होते ह्याविषयी वसईगावातील एका बालकास फार उत्सुकता होती. ह्या बालकाच्या घरी जरी मत्स्याहार केला जात नसला तरी बालक औषधाची निर्मिती करणाऱ्या कंपनीच्या विक्रीविभागात असल्यानं आजुबाजूच्या गावात भटकत असे. तिथं बालकाचा दिवसेंदिवस मुक्काम असल्यानं तिथं बालक नक्की काय भक्षण करतंय ह्यावर फारसा निर्बंध नसे"

वेताळ - "ही बालकाची कहाणी आहे काय?"

विक्रम - "तसं नाही पण बालकाचा मुख्य सहभाग आहे ! तर गेल्या आठवड्यात एका रात्री नायगावात असा बाजार भरणार आहे ही बातमी घेऊन एक दूत महर्षींकडे आला. दुताने आणलेली ही बातमी ऐकुन महर्षींचे डोळे चकाकले. पुढील आठवडाभर पानात वाढल्या जाणाऱ्या ताज्या माशांची दृश्ये नजरेसमोर येणे हे जसं त्याला कारण होतं तसंच बालकाची ज्ञानतृष्णा पुर्ण करण्याची संधी आल्याने झालेला आनंद हा सुद्धा डोळ्यातील चकाकीला कारणीभुत होता. बालकाच्या घरी ज्यावेळी ही बातमी पोहोचली त्यावेळी बालक डाळ भात आणि वाटाण्याच्या भाजीचा आनंद घेत होते. दुताने सांकेतिक भाषेत संदेश देताच बालकाने घाईघाईत आपले जेवण संपविले आणि महर्षींच्या रथात बसुन दोघेही नायगावच्या दिशेनं कूच करु लागले. महर्षींच्या सारथ्यकौशल्यानं प्रभावित झालेल्या बालकाने महर्षींना एक प्रश्न केला - "महर्षी, आपण किती सुवर्णमुद्रा सोबत घेऊन निघाला आहात !" महर्षीना हा प्रश्न बहुदा आवडला नसावा. घोड्याचा लगाम कचकन खेचून ते म्हणाले, "तू आयकर विभागाचा हस्तक तर नव्हे ना ?"

विक्रम क्षणभर थांबला. 

वेताळ - "विक्रमा का थांबलास बरे? ह्या कथेने माझ्या मनात प्रचंड औत्सुक्य निर्माण केलं आहे"

विक्रम - "मागच्या संवादानंतर नायगावपर्यंत दोघेही शांतच होते. शेवटी एकदाचं नायगाव आलं. आपला कॅमेरा घेऊन बालक आणि त्याच्यासोबत महर्षी रथातुन उतरले. काही क्षणांतच नानाविध प्रकारच्या ताज्या माशांनी भरलेलं विक्रीकेंद्र ह्या दोघांच्या नजरेस पडलं. "हा मासा कोणता? ह्या माशाला काय म्हणतात ?" चौकस बुद्धीच्या बालकाने आपल्या प्रश्नानं महर्षींना भंडावून सोडलं.  शेवटी एकदा महर्षींना ८५ क्रमांकांच्या आश्रमातील आपला गुरुबंधू भेटला आणि महर्षींनी बालकाला त्याच्यावर सोपवुन सुटकेचा निःश्वास टाकला. सरंगाविक्री करणाऱ्या मत्स्यविक्रेतीकडे महर्षींनी आपला मोर्चा वळविला. तिच्याकडं सरंग्यांचे आणि सुरमईचे वाटे विक्रीस ठेवले होते. "ह्यांचा विक्रीभाव कसा?" महर्षींनी प्रश्न केला. "५०००० सुवर्णमुद्रा" मत्स्यविक्रेती म्हणाली. स्थितप्रज्ञ मास्तरांच्या चेहऱ्यावरील भावांमुळं बालकास नक्की कळलं नाही की हा भाव गगनभेदी की खिशाला परवडणारा ! शेवटी महर्षी आणि मत्स्यविक्रेती ह्यांच्यात बरीच चर्चा झाली. महर्षी विक्रीकेंद्राची फेरीसुद्धा मारुन आले. पण शेवटी १५००० सुवर्णमुद्रेवर सौदा पक्का झाला"

परतताना महर्षी अगदी खुशीत होते आणि बालकही ! "हे मासे आश्रम क्रमांक ८५ च्या सर्व गुरुबंधुंना अगदी आठवडाभर पुरतील !" घोड्यांना भरधाव वेगात सोडुन महर्षी म्हणाले. "हा माश्यांचा ताजा वास सुद्धा आठवडाभर माझ्या लक्षात राहील! " बालक सुद्धा जोशात येऊन म्हणालं!

वेताळ - "मी धन्य झालो विक्रम ! मला ह्या मासेबाजाराची काही चित्रं पाहायला मिळतील का?"

विक्रम - "का नाही? बालकाने काढलेली ही पहा चित्रे !"
















सुवर्णमुद्रेची घासाघीस करताना महर्षी !


वेताळ - "गोष्ट इथंच संपली का?"

विक्रम - "म्हटली तर संपली म्हटली तर नाही ! दुसऱ्या दिवशी चावडीवर बालकाने बऱ्याच उत्साहानं सर्वांना आपल्या रात्रीच्या साहसाची माहिती पुरविली ! मौशी त्याच्यापासून पन्नास पावलं दुर जाऊन बसली. पंडितांनी महर्षी आणि बालकांवर मत्स्यांच्या भ्रूणहत्त्येचा आळ घेतला. बाकी सदस्यांनी राजा महर्षींना गरजेहून जास्त सुवर्णमुद्रा देत असल्यानं त्यांना इतकी खर्चिक खरेदी करणे परवडते असा अभिप्राय नोंदवला ! राजाच्या हवाईदलाचे प्रमुख असलेल्या संतसुर्य भाऊंनी तर अशा अनेक खरेदी केल्या होत्या पण आपल्याकडे कोणाचं लक्ष जाऊ नये म्हणुन त्यांनी गप्प बसणे पसंत केलं. अजुनही बालक घराबाहेर पडलं अशी बातमी आली की मौशी आपल्या आश्रमात जाऊन दरवाजा बंद करुन बसते !"

वेताळ - "विक्रमा आज तु माझी छान करमणुक केली. पण तु आपले मौनव्रत मोडलेस. हा मी निघालो ! पण हो एकदा आपण वसईगावाला नक्की जाऊयात !"

विक्रम विक्रम विक्रम वेताळ वेताळ वेताळ 

(हातझटकणी - ह्या कथेतील पात्रांचा, घटनेचा आणि छायाचित्रांचा वास्तवातील कोणत्याच व्यक्तीशी, घटनेशी अथवा स्थळाशी संबंध नाही ! तो आढळल्यास निव्वळ योगायोग समजावा !)

ज्ञानामृताचे (हेवी) डोस

  दो न पिढ्यांमध्ये मतभेद असणं हे मनुष्यजातीच्या जिवंतपणाचं लक्षण आहे. आपले नातेवाईक आणि आपण ह्यांच्यातील नात्यांमध्ये आयुष्यभर स्थित्यंतर ह...