वीणा वर्ल्ड - हरिद्वार मसुरी नैनिताल जिम कोर्बेट नॅशनल पार्क - दिवस ८ - ९

खरंतर प्रत्यक्षातील ही सहल आटोपून ४० दिवस होतं आले. पण ह्या शृंखलेच्या माध्यमातुन ही सहल पुन्हा एकदा अनुभवली. आज शेवटच्या ह्या दोन्ही दिवसांचं एकत्रित वर्णन ह्या भागात करतोय!

जिम कॉर्बेटचे वर्णन लिहिताना तिथल्या कडीपत्याचे वर्णन करायचं राहुन गेलं. जीपच्या आजुबाजूला बागडणाऱ्या ह्या कडीपत्याची चव घेण्याचा मोह आम्हांला आवरत नव्हता. पण नियमानुसार जीपमधुन बाहेर उतरून ह्याचे पान तोडण्याची परवानगी नव्हती. जणु काही तीन तासात केवळ डरकाळी ऐकवणारा वाघ आमचं एक पाऊल जीपबाहेर पडताच एक दमदार उडी मारुन आम्हांला घेऊन जाणार होता. पण प्राजक्ताबाईंचे धावत्या जीपमधुन ह्या कडीपत्त्याचे पान काढण्याचे अथक प्रयत्न ह्या जीपवाल्याच्याने पाहवले नाहीत आणि मग त्याने एका कडीपत्त्याच्या झाडाजवळ जीप थांबविली. ह्या कडीपत्त्याची चव स्वर्गीय होती. नंतर एका थांब्याच्या वेळी आम्ही ह्या कडीपत्त्याची अनेक पाने तोडून घेतली. गेल्या महिन्याभरात मी बहुदा "सात्विक गलका भाजी विथ सात्विक जिम कोर्बेट कडीपत्ता" किंवा "सात्विक दुधी विथ सात्विक जिम कोर्बेट कडीपत्ता"अशा दीर्घायुष्याची किल्ली असणाऱ्या भाज्या माझ्या अजाणतेपणी खाल्ल्या असणार. 

कोर्बेट टस्करमधील अतिरुचकर नाष्ट्याचा आजचा हा शेवटचा दिवस! जड अंतःकरणाने आम्ही ह्या सुंदर हॉटेलचा निरोप घेतला. ह्या हॉटेलच्या परिसरातील ही काही अजुन छायाचित्रे!

हे कालच्या नेचर वॉकमधील पुलाचे छायाचित्र!

 

पुन्हा कोर्बेटच्या परिसरातील छायाचित्रण!

 
सहलीतील सर्व महत्त्वाची स्थळे पाहुन झाली होती. आता उरला होता तो दिल्लीचा लांबलचक प्रवास, किंगडम ऑफ ड्रीम्सला भेट आणि मग मुंबईकडे परतीचा प्रवास! बसमधील मूड काहीसा उदास होता. अनुभवी सचिनने हे लगेचच ताडलं. आणि त्याला थोडासा आग्रह करताच त्यानं आपल्याजवळील अनेक मनोरंजक कहाण्यांतील दोन मजेशीर कहाण्या सांगुन आमचा मुड परत हलकाफुलका केला. ह्यात "लगेज आलं का" ह्या चौकशीला " हा हा मी लगेच आलो" असे  उत्तर देणाऱ्या पाहुण्याची गोष्ट होती. आणि आपल्याला जेवणात सुरमईच हवी असा अगदी पहिल्या दिवसापासुन हट्ट धरुन बसलेल्या काकांची सुद्धा गोष्ट होती. 

बसने मग डिझेल भरण्यासाठी थांबा घेतला. १५०० रुपयाचे ५०.०८ ह्या दराने २९ लिटर पेट्रोल भरले अशी माझ्याकडे नोंद आहे. बस थोडी पुढे निघते तोच तिच्यात काही बिघाड झाला. तापमान पाईप (Temperature Pipe) मध्ये हा बिघाड झाला असे तज्ञ मंडळीनी सांगितलं. ह्या पाईपच्या दुरुस्तीत गुंतलेली ड्रायव्हर आणि त्याची सहकारी मंडळी! बरेचसं कुलंट आणि पाणी पिऊन मग एकदाचा हा बिघाड दूर करण्यात मंडळींना यश आलं. ही सर्व माहिती अर्थात तज्ञ मंडळीच्या सांगण्यावरून! 

एकीकडे बसबिघाड दुरुस्त केला जात होता तर मागच्या बाजुला हे बगळेमहाराज शांतपणे भटकत होते.

इथं एक निलगिरीचे झाड होते. आम्ही प्रत्येक ठिकाणची आठवण म्हणुन काय घेऊ ह्याचा बेत नसतो. ह्या थांब्याची आठवण म्हणुन आम्ही ह्या निलगिरी झाडाची पाने घेतली. ह्या गावाचं नाव बहुदा काशीपुर हे होतं. 

पुन्हा एकदा बस मार्गी लागली. ९:४२ ला दिल्ली २१० किमी दूर आणि ९:५३ ला दिल्ली १९५ किमी दूर अशी माझ्याकडे नोंद आहे. मोरादाबाद भाग साधारणतः ११ च्या सुमारास आला आणि आम्ही मग चहाचा थांबा घेतला. 

एकंदरीत प्रवास अगदी रुक्ष भागातुन चालला होता. नितीन भिसे ह्यांनी ह्याच सुमारास आमच्या बसमधील सर्व प्रवाशांच्या whatsapp ग्रुपची स्थापना केली. 

त्यातच अनियोजित , बेदरकार कारखाने प्रदूषणात भयंकर भर घालीत होते.

 मग लगेचच जेवणाचा थांबा आला. बिकानेरवाल्याकडील जेवण चांगलं होतं. पण सकाळचा जड नाश्ता अजुनही आपल्या अस्तित्वाची जाणीव करुन देत असल्याने काहीसं हलकंच जेवण घेऊन आम्ही उठलो. 

 

बसमध्ये आम्ही परतताच ठाकुरबाई पुढे आल्या. त्यांच्या तोंडावरुन आनंद ओसंडून वाहत असला तरी त्या काहीशा भावनाविवश झाल्या होत्या. प्रस्तावनेस फारसा वेळ न लावता त्यांनी आपली गोड बातमी सर्वांना सांगितली. त्या आणि प्रकाशजी ठाकूर आदल्या दिवशी म्हणजे ३१ मार्चला आजोबाआजी झाले होते. त्यांच्या पुत्रास कन्यारत्नाची प्राप्ती झाली होती. आपल्या नातीच्या आगमनाचा आनंद जसा होता त्याचबरोबर आपण ह्या वेळी तिथं प्रत्यक्ष नाही आहोत ह्याची खंत त्यांना होती. त्यांनी आमचे सर्वांचे मिठाई देऊन तोंड गोड केलं.


बसमधील वातावरण आता काहीसं भावुक बनलं होतं. हळुहळू गप्पांचा ओघ प्रत्येकाच्या लग्नाच्या कहाणींकडे आणि त्यानंतर लग्नानंतरच्या सुरुवातीच्या दिवसांकडे वळला. एक ग्रुप म्हणुन आम्ही नक्कीच एकरुप झालो होतो.


सपाट प्रदेशातून सुसाट धावणारी आमची बस तीनच्या सुमारास दिल्लीत पोहोचली. गेल्या शुक्रवारी प्रथम दिसलेला वकिलातींचा भाग पुन्हा दिसला. मग मान्यवरांचे बंगले दिसले. साडेतीनच्या सुमारास आम्ही मग दिल्ली विमानतळ भाग पार करुन गुरुगावच्या दिशेने निघालो ते किंगडम ऑफ ड्रीम्सला भेट देण्यासाठी!

हे किंगडम ऑफ ड्रीम्स एक आकर्षक केंद्र आहे. पण मला तर हा दिखाऊपणाचा कारभार वाटला. ही सहल निसर्गरम्य ठिकाणांना भेट देण्याची होती. ती सर्व ठिकाणे पाहुन झाली होती आणि आता हे कृत्रिमपणाचे उच्चतम माप असणारं हे ठिकाणं ह्या सहलीत समाविष्ट करण्याची गरज नव्हती असे माझं स्पष्ट मत! 

इथली प्रवेश कुपन आणि आतील अल्पोपहार केंद्रात वापरण्याची कुपने ह्यांचे स्पष्टीकरण करण्यात सचिन आणि मंडळींनी बर्यापैकी मेहनत घेतली. ह्या किंगडम ऑफ ड्रीम्सची ही काही छायाचित्रे! इथं भारतातील विविध शहरातील काही विशेष आकर्षणांची प्रतिकृती बनविण्यात आली होती.

दिलेल्या कुपनात महत्तम फायदा कसा घ्यायचा ह्यावर सोहम आणि श्रीया ह्यांनी बरीच मेहनत घेतली. आणि मग सातच्या आसपास सुरु झाला तो झुमरूचा शो! हा अगदी सुमार पात्रतेचा गायक जो आपल्या नायिकेला प्रभावित करण्यासाठी विविध मार्गांचा अवलंब करीत असतो पण त्याला तसे अपयश येत असते. मग अशा वेळी स्वर्गीय किशोरकुमार त्याच्या मदतीला धावून येतो. आणि त्याच्या मदतीने झुमरू राष्ट्रीय पातळीवरील गायन स्पर्धेत अंतिम फेरीपर्यंत येतो. परंतु त्यावेळी किशोर काही कारणास्तव उपलब्ध नसतो आणि त्यामुळे झुमरुचे पितळ उघडे पडणार असतं. झुमरू स्वतः आपल्या ह्या सत्यकथेची कबुली देतो आणि अर्थात शेवटी नायिका त्याला मिळते. ह्या शो मधील हवेत मुक्त संचार करणारे हिरो हिरोईन पाहुन मला सोहमच्या शाळेतील वार्षिक दिनाच्या दिवशी केल्या जाणाऱ्या करामतीची आठवण झाली. ह्या शो मधील किशोरची गाणी अप्रतिमच!

त्या नंतर आमचं रात्रीचं भोजन झालं ते लखनौ उपहारगृहात! इथं गाणारा गायक आमच्या फर्माईशीवर गाणी गात होता. ह्यात ओ लाल मेरी वगैरे गाण्याचा समावेश होता. जेवण यथातथाच होते.

बाहेर आल्यावरचे हे दृश्य!

परतीला निघण्याआधी आम्ही आमच्या ड्रायव्हर आणि त्याच्या साथीदारांना एक सदिच्छा भेट देऊन आमच्या मनातील त्यांच्या प्रती असलेल्या कृतज्ञतेला मूर्त रूप प्राप्त करुन दिलं. 

झुमरूच्या शो मधील मध्यंतराच्या वेळेचे हे एक छायाचित्र !!

 

पावणे बारा वाजता हॉटेलात आगमन! आधी पूर्वसुचना दिल्याप्रमाणे हे फारसं काही ठीक हॉटेल नव्हतं.  

दिवस ९ 

आजची सकाळ अगदी शांत शांत  होती. आज सकाळी उठुन कुठं घाईघाईत जायचं नव्हतं. सवडीने आन्हिक आटपुन आम्ही नाश्त्याला आलो. तिथं मग एक छोटेखानी बक्षीस समारंभ करण्यात आला. आम्हांला बाबा आमटे आणि अजून एक अशी दोन पुस्तके बक्षिसे मिळाली. 

जेवणानंतर आम्ही सर्व काहीसे भावुक झालो. ह्या सहलीतला वीणा बस मधुन शेवटचा प्रवास विमानतळापर्यंत करण्यासाठी आम्ही सज्ज झालो होतो. आम्ही आपापल्या  जाणार होतो पण "द शो मस्ट गो ऑन" ह्या उक्तीनुसार सचिन, विक्रांत आणि आतीष मात्र आता दुसऱ्या ग्रुपच्या आगमनासाठी सज्ज असणार होते! आम्ही सर्वांनी विमानतळावर सचिन, विक्रांत आणि आतीष ह्यांचा भावपुर्ण निरोप घेतला! आमच्या सर्वांची अगदी छोट्या मोठ्या गोष्टीत काळजी घेणाऱ्या सचिन, विक्रांत आणि आतीष ह्यांचं पुन्हा एकदा मनापासुन आभार!

आम्ही २ वाजता चेकइन केलं. विमान ४ चे  होते. 

पण विमानाला उशीर झाला. विमानात एक तास बसुन काढण्यात आमच्या सहनशीलतेची परीक्षा पाहण्यात आली. विमानात टेक्निकल snag बहुदा वातानुकुलीत यंत्रणेत  दोष होता. माझ्या समोरच्या सीटवर एक चिटुकली होती. ती हळूच माझ्याकडे पाहत होती. का कोणास ठाऊक पण बाकीच्या ग्रुप पेक्षा आम्हांला अगदी वेगळ्या सीट्स देण्यात आल्या होत्या. त्यामुळे हा एक तास अधिकच कठीण झाला. शेवटी एकदाचे पाच वाजता विमान निघालं!

मुंबई विमानतळाच्या आसपास आल्यावर विमानाला थोड्याफार घिरट्या घालाव्या लागल्या. त्यावेळी सुर्यास्ताची वेळ झाली होती. त्यावेळचे हे नयनरम्य चित्र!

 

मुंबई विमानतळावर ३ विमाने एकत्र उतरल्याने थोडी गर्दी  झाली होती. पण थोड्या वेळातच सर्वांना आपापल्या बॅग्स मिळाल्या. सर्वांनी आपल्या Tab / मेरू Cabs पकडून एकमेकांचा भावपुर्ण निरोप घेतला.

एक संस्मरणीय असा हा प्रवास! प्रवासवर्णनाच्या ह्या शृंखलेने तर अधिकच संस्मरणीय झालेला! ही शृंखला अनेक जणांना आवडली आणि प्रत्यक्ष आपला अभिप्राय कळविलात त्याबद्दल मनःपुर्वक धन्यवाद!  

सध्या आमच्या कुटुंबियांसोबत (एकूण २२ जण) कोकणात आलो आहोत. बघायला गेलं तर गेल्या काही वर्षात केलेल्या प्रवासाची तीन प्रकारात वर्गवारी करता येईल. 

१> २०१२ ची केरळ सहल - फक्त तिघांचा. ह्यात उत्तमोत्तम हॉटेल्स आणि कार आरक्षित करून प्रवास करायचा. ह्यात कसं जीवाच्या मर्जीने राहता येतं. स्थळदर्शनाला मुख्य प्राधान्य द्यायचं किंवा नाही हे आपल्यावर अवलंबुन असतं. हॉटेल्सचा आणि त्यांच्या भव्य परिसराचा आनंद घेण्यात सुद्धा आपण वेळ घालवु शकतो. हॉटेल्सचा मेनु हा आपल्या मनाजोगता नसला तरी तक्रार करण्यास फारसा वाव नसतो. दुपारचं जेवण आपल्याला बाहेर कोठेतरी घ्यावे लागते. 
अशा सहली करण्याआधी आपण ठिकाणी राहणार असु त्या ठिकाणाचा बराच अभ्यास करुन कोणतं ठिकाण बघण्यास चांगलं ह्याचा विचार आधीच करुन ठेवणं आवश्यक! म्हणायला गेलं तर केवळ आपलं कुटुंब सोबत असल्याने सुरक्षितता हा एक मुद्दा विचारात घ्यावा लागतो. उगाचच वाटेल तिथं भटकता येत नाही. 

२> वीणा वर्ल्ड सोबत शिमला मनाली आणि मसुरी नैनिताल - ह्यात चांगली हॉटेल्स असतात. अगदी सर्वच हॉटेल्स तुम्हांला हवी तशी मिळणार नाहीत. कमी दिवसात अधिकाधिक स्थळदर्शन करायचं असल्याने थोडीफार दमछाक होण्याची शक्यता असते. एखाद्या दिवशी कंटाळा आला तर सकाळी उशिरा उठावे किंवा एक वेळ हॉटेलमध्येच बसुन राहावे हा प्रकार चालण्यासारखा नसतो. 
प्रत्येक ठिकाणची महत्त्वाची ठिकाणे आपल्याला पाहायला मिळतात. तिन्ही वेळेला अगदी उत्तमोत्तम खाण्यापिण्याची सोय केलेली असते. एकत्र एका ग्रुपमध्ये फिरत असल्याने सुरक्षिततेचा प्रश्न नसतो. प्रवासात अगदी धमाल करता येते. आमच्या नशिबाने आम्हांला दोन्ही वेळेला अगदी मनाजोगते ग्रुप मिळाले.

३> एकत्रित कुटुंबाची सहल - सध्या मी कोकणच्या सहलीला आलो आहे ते आमच्या एकत्रित कुटुंबाच्या सहलीला! २२ जणांचा आमचा गट तीन पिढ्यांचा आहे. ह्यात आमच्यासोबत आम्ही आचारी सुद्धा घेऊन आलो आहोत. इथं स्थळदर्शनाला जसं प्राधान्य आहे तसं आपल्या नातेवाईकांसोबत बऱ्याच दिवसांनी फुरसतीचे क्षण घालविण्यालासुद्धा प्राधान्य आहे. आपल्या नेहमीच्या जीवनात आपल्या आत्या, काका ह्यांच्या सोबत आपण फुरसतीच्या गप्पा केव्हा मारल्या होत्या हे आठवायला सुद्धा बऱ्याच वेळा आपल्याला ताण पडतो. पण ह्या सहलीच्या निमित्ताने ही संधी मिळाली. इथं आचारी सोबत घेऊन फिरत असल्याने स्वयंपाक हा एका विशिष्ट पद्धतीने होण्याची शक्यता जास्त! ही विशिष्ट पद्धत म्हणजे आपल्या घरच्या पद्धतीशी मिळतीजुळती ठेवण्याकडे आपला जास्त कल! 


११ वर्षाच्या सोहमच्या दृष्टीने हा एक नवीन अनुभव! सध्या तिशी- चाळीशीत असणारे आपण बऱ्यापैकी मध्यमवर्गीय वातावरणात मोठे झालो. साधेपणा हा आपल्या जीवनाचा महत्त्वाचा पैलू होता. झालंय असं की आपण हे सारं विसरुन जाऊन आपल्या मुलांना मात्र अगदी उच्चभ्रु वातावरणात वाढविण्याचा प्रयत्न करताना दिसतो. परंतु मुलांना साधं आयुष्य म्हणजे काय ह्याची सुद्धा झलक मिळायला हवी असे माझं प्रामाणिक मत! आमच्या कोकणच्या सहलीत काही वेळा ही संधी मिळाली. ज्या ठिकाणी आचाऱ्याना स्वयंपाक करण्याची संधी मिळेल अशीच हॉटेल्स निवडायची असल्याने प्रत्येक वेळी उत्तमोत्तम हॉटेल्स निवडता आली नाहीत. परंतु त्याही परिस्थितीला जुळवून घेता आलं पाहिजे ही शिकवण ह्या निमित्ताने मिळाली. अनुकूल, अथर्व, अनुजा ह्या बालगोपालांच्या आणि संदीपभाईंच्या सहवासात रमलेल्या अनुकूल, अथर्व, अनुजा आणि सोहम ह्या बालगोपालांनी अजिबात हुं की चु केलं नाही. ह्यावरुन आपल्याला मनाजोगती सोबत मिळणं हे भोवतालच्या भौतिक सुखापेक्षा किती श्रेष्ठ ह्याची पुन्हा एकदा जाणीव झाली. 

मराठी मध्यमवर्गीय लोकांमध्ये प्रवासाची आवड नक्कीच वाढीस लागली आहे. पण आपला एक शब्दप्रयोग मला कधी कधी खटकतो. आमचं काश्मीर, कुलू मनाली झालं वगैरे वगैरे! अरे बाबांनो केवळ एखाद्या ठिकाणाला एक दिवस भेट देऊन ते ठिकाण झालं असं नसतं. अशा प्रत्येक ठिकाणी अनुभवण्यासारख्या किती छोट्या मोठ्या गोष्टी असतात, त्या आपण शोधुन काढायला हव्यात. पण ह्या मध्ये अजुन एक मुद्दा! असला अनुभवण्याचा स्वच्छंदीपणा करण्याची चैन सुद्धा सर्वांना परवडायला हवी! ह्यात चैन म्हणजे केवळ पैसाच नव्हे तर वेळेचा आणि जबाबदाऱ्यांचा मुद्दा येतो. 

दिल्ली विमानतळावर विमानाची वाट पाहत असताना सचिन तारकर म्हणाले, "वीणा वर्ल्डने आपल्याला मुख्य ठिकाणं दाखविली, त्या शहराची ओळख आपल्याला करुन दिली. आता आपण ही ठिकाणं अनुभवण्यासाठी स्वतः परत येऊ शकतो!" 

नवीन पिढीतली ही एखादी गोष्ट मनापासुन अनुभवण्याची वृत्ती नक्कीच वाढीस लागल्याचं जाणवतं. वसईचा जवळपास १४ वर्षाने लहान असलेला आणि आता माझा मित्र बनलेला राहुल! ह्याचं एकदा स्टेटस होतं - "जर का फिरणं फुकट असतं तर तुम्हांला मी परत केव्हाच दिसलो नसतो!" मला अगदी मनापासुन त्याचं हे म्हणणं पटलं. आपल्या जीवनाकडे एका तटस्थ पण विशाल वृत्तीने पाहण्याची शक्ती आपल्याला हा प्रवास देतो. ज्या गोष्टींची आपण दैनदिन दिवसात अगदी भयंकर चिंता करत असतो त्या किती क्षुल्लक असु शकतात ह्याची जाणीव हा प्रवास आपल्याला करुन देतं. दैनंदिन दिवसात कदाचित बोअरिंग वाटणारा आपला पार्टनर नक्कीच तसा नाहीयं ह्याची जाणीव करुन देतं हे फिरणं! दोन वर्षापुर्वी बरेचसे लोक केवळ फेसबुकवर आपलं स्टेटस अपडेट करण्यासाठी फिरायला जातात असा माझा समज वाढीस लागला होता तो आता ह्या मागच्या काही प्रवासांनी पार धुळीस मिळवला. जर का तुम्ही लोकांना मुंबईच्या बाहेर काढलंत आणि त्यांच्यासोबत काही फुरसतीचे क्षण / दिवस घालविलेत तर अजुनही तो ७० - ८० चा काळ हृदयाशी जपणारी तुमच्यासारखी अनेक लोक आसपास वावरताहेत ह्याची जाणीव तुम्हांला होते आणि मग बाकीच्या वर्षभरातील मुंबईतील आयुष्यसुद्धा कसं अगदी सुसह्य होऊन जातं! 

शेवटी गेले काही साप्ताहिक सुट्ट्या मला ह्या पोस्ट्स शांतपणे लिहु देणाऱ्या पत्नी प्राजक्ताचे मनःपुर्वक आभार ! 

हा माणुस फक्त ब्लॉग पोस्ट्स लिहितो का काम वगैरे सुद्धा करतो अशी शंका आपल्या मनात आल्यास ती नक्कीच रास्त शंका आहे. पण मी ऑफिसात काम सुद्धा करतो ह्याविषयी शंका नसावी!  

ही शृंखला आवडली असल्यास प्रतिक्रियेद्वारे जरुर कळवा!
(समाप्त)


आधीच्या भागाच्या लिंक्स

पहिला भाग 
http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post.html  
दुसरा भाग 
 http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post_9.html
तिसरा भाग 
 http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post_10.html
चौथा भाग 
 http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post_17.html
पाचवा भाग
 http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post_20.html
सहावा भाग
http://patil2011.blogspot.in/2016/04/blog-post_30.html

सातवा भाग

http://patil2011.blogspot.in/2016/05/blog-post.html