२०२५ सप्टेंबर अमेरिका भेट

कालच आटोपलेल्या अमेरिका भेटीचा छायाचित्राधारित संक्षिप्त वृतांत !

१४-९-२०२५ सकाळी १ वाजता 

लाउंजमध्ये कंटाळा आल्यानंतर गेटवर येऊन विमानाची वाट पाहत असताना मुसळधार पाऊस सुरु होता. अशा वेळी विमानात बसताना मन थोडं साशंक असतं. 

ब्रिटिश एअरवेजचे बाकी सगळं ठीक असलं तरी त्यांच्या काही विमानांमध्ये बिझनेस क्लासमधील  आसनरचना अगदी वैतागवाणी असते. आपण समोरच्या प्रवाशाच्या अगदी चेहऱ्याकडं निरखून पाहतो की काय असं वाटावं इतके आपण जवळ असतो. जेवणं वगैरे झाली की मधली काच वर येते, तोवर समोरचा प्रवासी आणि आपण ब्रिटिश एअरवेजच्या नावानं खडे फोडत असतो. 

ब्लॉगपोस्टच्या परंपरेनुसार जेवणाचं छायाचित्र! रविवार असल्यानं चिकनवर ताव मारायला हरकत नव्हती! 

लंडन यायला साधारणतः दीड तास वगैरे बाकी असताना आपल्याला नाश्ता दिला जातो. उड्डाण केल्यानंतर जेवण देतानाच एअरहोस्टेस (बहुदा हे पुरुष असतात) आपल्याला नाश्त्यासाठी तुम्हांला उठवायचं की नाही ह्याची खातरजमा करून घेतात.  खाण्यावर थोडं नियंत्रण ठेवावं असा निर्धार केल्यानं त्यातील फक्त फळं आणि स्वीट डिश घेतली. डिशमध्ये डावीकडे वर असलेला ब्रेड आणि त्याच्या बाजूला असलेले त्याचे सवंगडी बटर, जॅम मला नेहमीच खुणावत असतात.  सुरुवातीला नाही नाही म्हणत मी मग सुरी काट्यानं त्या ब्रेडचे तुकडे करून त्याला बटर, जॅमने चोपडून त्याचा आनंद घ्यायला पाहतो. मग कोणी पाहत नाही ना ह्याची खातरजमा करून मस्तपैकी हातानं तो ब्रेड आणि चहा ह्याचा आस्वाद घेतो.  विमानात, अमेरिकेत  सर्व काही थंडच मिळतं. सवय करून घ्यावी लागते. फळ, ब्रेड, चहा वगैरे एकत्र कसा घेऊ शकतोस असा प्रश्न विचारू नकात !

लंडन विमानतळ सुर्याच्या कोवळ्या किरणांनी न्हाऊन निघालं होतं. त्यात मी ही सामील झालो. टर्मिनल तीनकडे जायला फारच कमी प्रवाशी असल्यानं बस पुर्णपणे मोकळी असल्याचा अनुभव प्रथमच मिळाला !

विमानात इतकं भरपेट खाल्ल्यावर ब्रिटिश एअरवेजच्या लाउंजमध्ये बाकी काही खाण्याची इच्छा नसली तरी ही फळांचा आस्वाद घ्यायला हवाच. खूपच नैसर्गिक गोडवा असणारी ही फळं मला मनापासून आवडतात. महत्वाची कागदपत्रे असणाऱ्या आपल्या केबिन बॅग्स लाउंजमधील आपल्या सीटवर तशाच ठेऊन ही फळं आणायला जावं की नाही हा संभ्रम मला नेहमीच असतो.  हल्ली मी ह्या बाबतीत थोडा आत्मविश्वासपुर्ण झालो आहे हे मात्र खरे !

फिलाडेल्फिया इथं जाणाऱ्या विमानात खिडकीचे आसन मिळालं. शॅम्पेन हवं की संत्रारस ह्या प्रश्नात जिंकलेला संत्रारस आणि पाण्याची बाटली !

विमान जसजसं धावपट्टीकडे जायला लागलं तसं जगभरातील विविध खंडातील त्याच्या सहकाऱ्यांनी त्याला आणि अर्थातच मला दर्शन दिलं. 

लंडन इतकं व्यस्त विमानतळ आहे की धावपट्टीवर येण्यासाठी अनेक विमानं एकामागे एक अशी रांगेत उभी असतातच पण अजून काही विमानं दुसऱ्या दिशेनं सुद्धा धावपट्टीवर प्रवेश करण्यासाठी सज्ज असतात. अशा वेळी बहुदा वैमानिक एकमेकाला नजरेनंच पहले आप वगैरे खुणावत असावेत असा मला दाट संशय आहे. 

ह्या स्थितीत पाच मिनिटांपूर्वी आपल्या बाजुला उभं असणारं विमान आकाशात झेपावतानाचा क्षण आपल्याला डोळ्यात साठवता येतो. 

आकाशातुन दिसणारं लंडन शहराचं मनोहर दृश्य मला नेहमीच मोहात पाडते. 

पुन्हा एकदा भोजनाची तयारी! माझा आवडता साल्मन मासा! खूपच चविष्ट होता हा !

अमेरिका जवळ आल्यावर पुन्हा एकदा फळं आणि काहीसा अगम्य पदार्थ !

इतक्या आलिशान विमानातील हा कप्पा काम करत नव्हता. त्यात पारपत्र ठेवून मी आरामात झोपलो होतो. मग तो उघडेनासा झाला म्हणून मी काही वेळ चिंतेत पडलो होतो. हा प्रकार दुसऱ्या वेळा घडल्यानंतर मात्र मी योग्य काळजी घेतली ! थोड्या वेळानं माझ्या समोरच्या सीटवरील प्रवाशास सुद्धा हाच अनुभव आल्याचं तो एअरहोस्टेसला सांगत होता ते ऐकून मी मिश्किलपणे गालातल्या गालात हसलो !

स्थानिक वेळेनुसार बारा वाजून पन्नास वाजता विमान फिलाडेल्फिया विमानतळावर उतरलं. सगळं काही अगदी झटपट आटोपून सव्वादोनच्या आसपास मी माझ्या खोलीत प्रवेश केला. 

हॉटेलच्या परिसराच्या बाजूलाच संगम नावाचं भारतीय उपहारगृह सुरु झालं आहे. तिथं सहकाऱ्यांसोबत रात्रीचे जेवण केलं.   

परंपरेनुसार ह्या भेटीतही माझा भयंकर जेट लॅग ह्या भेटीतसुद्धा माझ्या सोबतीला राहिला. पुढील दहा दिवस रात्री एक - दोन वाजता जाग येत राहिली. 

सोमवार पंधरा संप्टेंबर - सकाळी बैठकीच्या खोलीत प्रवेश करून आलेली सुर्याची कोवळी किरणं !

सोमवारी सकाळी कार्यालयातील पहिल्या दिवशी खिडकीतून दिसणारी ही झाडं ! दुपारी वाऱ्यानं ह्याची पानं अगदी वेगानं गळत राहिली. माझा २००५ सालापासूनच मित्र प्रशांत परांजपे भेटायला आला. तेव्हा त्याला मी स्कॉलरशिप परीक्षेतील प्रश्नांसारखा  प्रश्न विचारण्यास सुरुवात केली. समोरील झाडांवर दहा लक्ष पंच्याहत्तर हजार पाचशे शहात्तर पर्ण आहेत. सध्या ही पाने मिनिटाला दहा ह्या वेगानं गळत आहेत. मला प्रश्न पूर्ण न करण्याची संधी देता तो मनापासून हसत सुटला. 

नुकत्याच झालेल्या यशस्वी implementation च्या ख़ुशीप्रित्यर्थ  Timothy's Riverfront Grill - Wilmington, DE इथं सहकाऱ्यांसोबत आम्ही भोजन केलं. तिथून दिसणारं नदीचं दृश्य !

गुरुवारी कंपनीत आमच्या मोठ्या ग्रुपची सहल होती. तिथं विविध खेळ (क्रिकेट, बास्केटबॉल) आयोजित करण्यात आले होते. भारतीय जेवण सुद्धा होते. त्या सहलीचा आनंद घेऊन हॉटेलवर परतल्यावर आम्ही हॉटेलच्या मागे असणाऱ्या nature trail वर गेलो.  अत्यंत दाट झाडीनं व्याप्त हा परिसर होता !

शुक्रवारी रात्री एका सहकाऱ्याने त्याच्या घरी आम्हां सर्वांना भोजनासाठी बोलावलं होतं. तिथं गाणं, टेबलटेनिस वगैरेचा आनंद आम्ही घेतला. 

शनिवारी सकाळी प्रसन्न मुद्रेतील आदित्य ! शनिवार सकाळ अमिश लोकांच्या वसाहतीवरील लेख पूर्ण करण्यात व्यतित केली. 

दुपारी माझा बालवाडीपासूनचा मित्र अजय हटकर भेटायला आला. माझ्या प्रत्येक भेटीत तो बहुदा येतोच ! त्याच्या सोबत मी आमची वर्गमैत्रीण नंदा सूर्यवंशी हिच्याकडे गेलो. तिथं खूप गप्पा आणि मस्त अशा मिसळपाव, इडलीचा आनंद घेतला. त्या रस्त्यावरील एक मनोहारी दृश्य !

रविवारी हॉटेलभोवती फेरफटका मारत असताना अचानक बदकांचा एक समूह त्या तळ्यात उडत येऊन विसावला !

मुंबईत इतका पाऊस पडत होता म्हणून की काय इथंही पाऊस सुरु झाला होता.  सकाळी आम्ही नाश्ता घेतो तिथल्या त्या डायनींग हॉलबाहेरील जास्वदींची मनोहारी फुलं !

बावीस सप्टेंबरला आम्ही जर्सी सिटी इथल्या कार्यालयात ट्रेनने गेलो ! जाताना एमट्रेक ह्या रेल्वे कंपनीच्या सुप्रसिद्ध अशा acela ह्या वेगवान गाडीनं penn station newark इथं गेलो. येताना Northeast Regional Train ने येताना थोडा गोंधळ उडाला. मूळ गाडी ५:४४ वाजता येणार असताना अँपवर ५:४८ वाजता येणार असे सांगण्यात आलं. त्यामुळं आम्ही काहीसे बेफिकीर असताना ५:४६ वाजता गाडी आली. इंडिकेटर नाही किंवा उद्घोषणा नाही! आमची गाडी आमच्या डोळ्यासमोर निघून गेली. सुदैवानं कार्यालयात आमची बाजू मान्य करण्यात येऊन आम्हांला पुर्ण परतावा देण्यात आला. आम्ही मग उबेरने लांबवर प्रवास करून आलो. 

मंगळवारी रात्री एका सहकाऱ्याच्या घरी आम्ही नवरात्रीनिमित्त त्यानं आणि त्याच्या कुटुंबीयांनी मांडलेल्या गोलूचं मनोभावे दर्शन घेतलं. त्यांनी अत्यंत स्वादिष्ट असं इडली सांबर, खिचडी, वडे आणि खीर असे भोजन बनविले होते. 

 

नवरात्र असल्यानं सकाळचा नाश्ता आता मर्यादित पण आरोग्यपूर्ण अशा शाकाहारी पर्यायांनी युक्त होता. 

कार्यालयातील अंतिम दिवशी पुन्हा त्याच खिडकीतून फोटो काढला. दशलक्ष पानांपैकी दीड लक्ष वगैरे पानं गळाली असावीत. शरद ऋतूतील पानांचे रंग पूर्ण बहरात यायला अजून दोन तीन आठवड्यांचा अवधी होता.  

पुन्हा एकदा बॅग्स भरण्याचा सोपस्कार पार पडला! हॉटेलमध्ये मला मोठी रूम देण्यात आली होती. तिचं भाडं नेहमीच्या भाड्यापेक्षा खूपच जास्त होतं. मी ह्या मोठ्या खोलीची विनंती केली नव्हती असं सांगताच  लगेचच मला अधिकच्या भाड्याचा परतावा देण्यात आला. फिलाडेल्फिया विमानतळावरील छायाचित्रण !

सायंकाळी उड्डाण करण्याआधी विमानाच्या गवाक्षातून मावळतीच्या सूर्याचे टिपलेलं एक लोभस दृश्य !

आकाशात अत्यंत गूढ असं वातावरण होतं. करड्या रंगांच्या मेघांनी सर्व आसमंत व्यापून टाकला होता. 

 

ह्या सर्व करड्या रंगांच्या ढगात एक गूढ असं लाल रंगाचं विवर दिसत होतं. विमान त्या दिशेनं घेऊन जावं अशी वैमानिकाला विनंती करावी की काय असा मनात विचार येऊन गेला. 

नवरात्र असल्यानं शाकाहारी पर्याय तो ही अमेरिका इंग्लंड विमानात मिळेल ह्याची खात्री नव्हती. पण एअर होस्टेसने मेन कोर्समधील तिसरा पर्याय पुर्ण शाकाहारी असल्याची छातीठोकपणे खात्री दिल्यानंतर मी त्याचा आस्वाद घेतला.  तो खूपच चविष्ट असल्यानं तो खरोखरच शाकाहारी असावा की नाही ह्याविषयी मनात शंकेचे दाट ढग निर्माण झाले. 

इतक्या मनमोकळ्या छायाचित्रणामुळं एव्हाना भ्रमणध्वनीची बॅटरी तीस टक्क्यावर आल्यानं धोक्याची घंटा वाजवली गेली.  

पुन्हा एकदा लंडन आणि पुन्हा एकदा ती फ्रुट प्लेट ! ह्यावेळेस मात्र त्यांच्या साऊथ लाउंजला भेट दिली! 

उगाचच काढलेला फोटो !

पुन्हा एकदा ब्रिटिश एअरवेजची ती भयानक बैठक व्यवस्था ! ह्यावेळी मला खिडकीचे आसन असल्यानं मी चिंतामुक्त होतो. बॅटरी पंचवीस टक्क्यावर आल्यानं मर्यादित छायाचित्रण!  मी पुन्हा एकदा भ्रमणध्वनी रिचार्ज का केला नाही हा प्रश्न विचारू नकात!

मध्येच एकदा खिडकी उघडून पाहिली असता अगदी वैराण डोंगराळ भाग दिसला. लगेचच नकाशा उघडून आपण कुठं आलो आहोत ह्याची शहानिशा केली. 

काही वेळानंतर खूप दूरवर दिसलेली ढगांची रांग !

विमान वीस मिनिटं वेळेआधी मुंबईला उतरलं. इमिग्रेशन पर्यंत दीड किलोमीटर पर्यंतचे अंतर झपाट्यानं पार केलं. पहिल्या वीस बॅग्स मध्ये माझ्या दोन्ही बॅग्स आल्या. उतरल्यापासून दीड तासात घरात पाऊल टाकलं. 

दहा दिवसांत कार्यालयीन काम व्यवस्थित पार पडलं. सकाळी लवकर जात असल्यानं एकाग्रता अगदी वरच्या पातळीवर होती. अमेरिकेतील बदलत्या वातावरणाची झलक प्रवेश करताना इमिग्रेशन, कस्टमपासुनच जाणवली. इथला निसर्ग मोहवत राहिला. इथं येऊन सुद्धा केवळ भारतीय लोकांच्यातच मिसळून राहण्याची आपली मानसिकता खटकत राहिली.  बरीच कुटुंब भारतातील कुटुंबापेक्षा अधिक धार्मिक असल्याचं पुन्हा एकदा दिसलं. तिथं जन्मापासुन वाढलेली भारतीय मुलं त्यांच्याच वर्गात शिकण्यासाठी भारतातून आलेल्या मुलांशी दुजाभाव करतात हे ऐकून थक्क झालो. इथं लग्न करण्यासाठी २०० पाहुण्यांना बोलावून लग्न करण्याचा खर्च २००००० अमेरिकन डॉलर्स इतका असतो. बऱ्याच वेळा मुलं आणि पालक मिळून हा खर्च करतात.   

अमेरिकन प्रशासनानं व्हिसाच्या बाबतीत घेतलेल्या निर्णयामुळं निर्माण झालेली अस्वस्थता बऱ्याच खोलवर पर्यंत पोहोचल्याचं जाणवत राहिलं.  सद्य परिस्थितीत आर्थिक गणितांची मोठी जुळवाजुळव करून अमेरिकेला कायम वास्तव्य करण्याच्या हेतूनं खटाटोप करणे योग्य नव्हे ह्या निष्कर्षापर्यंत मी खूप आधीच येऊन पोहोचलो आहे, त्याला ह्या भेटीत दुजोरा मिळाला. शहरातील निसर्गाला किमान धक्का देत उभारलेली टुमदार घरं, तिथल्या प्रसन्न तरीही काहीशा भावाकुल बनविणाऱ्या सायंकाळी सारं काही पुन्हा एकदा आवडलं. आपल्याला निसर्गाचा थोडाही आदर का करता येत नाही हा यक्ष प्रश्न खूपच सलत राहिला.  कदाचित आपली अमेरिकेतील संख्या मर्यादित राखणं हाच योग्य निर्णय असावा ह्या धक्कादायक निष्कर्षापर्यंत मी येऊन पोहोचलो ! रेल्वे तिकिटाचा परतावा असो की हॉटेलच्या खोलीच्या अधिकच्या भाड्याचा परतावा असो, जे काही नियमानुसार योग्य आहे ते तात्काळ करण्याची अमेरिकन माणसांची वृत्ती पुन्हा अनुभवली. सर्व काही आपल्याला भारतात बसुन सुद्धा शिकण्यासारखं !