ब्रँडीवाईन स्टेट पार्कची भेट आटोपती घेऊन आम्ही अमिश गावाच्या दिशेनं कूच केलं.
विकिपीडिया वरून अमिश लोकांची थोडक्यात ओळख अशी देता येईल.
The Amish (/ˈɑːmɪʃ/; Pennsylvania German: Amisch; German: Amische), formally the Old Order Amish, are a group of traditionalist Anabaptist Christian church fellowships with Swiss German and Alsatian origins.[2] They are closely related to Mennonite churches, a separate Anabaptist denomination.[3] The Amish are known for simple living, plain dress, Christian pacifism, and slowness to adopt many conveniences of modern technology, with a view neither to interrupt family time, nor replace face-to-face conversations whenever possible, and a view to maintain self-sufficiency. The Amish value rural life, manual labor, humility and Gelassenheit (submission to God's will).
थोडक्यात सांगायचं झालं तर अमिश लोक आपली साधी राहणी, साधा वेष, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अत्यंत धीम्या गतीने केलेला स्वीकार ह्या गोष्टींसाठी प्रसिद्ध आहेत. ग्रामीण पद्धतीनं जीवनाचा स्वीकार, नम्रता, मनुष्यबळाचा वापर करून केलेली शेती ह्या अमिश लोकांच्या खास बाबी म्हणता येतील. त्यांच्या विषयी अधिक माहिती https://www.amishvillage.com/ ह्या संकेतस्थळावर मिळविता येईल.
विल्मिंग्टनपासून कारने साधारणतः सव्वा तासाच्या अंतरावर पेनसिल्व्हेनिया राज्यात ही अमिश लोकांची वसाहत आहे. हा प्रवास हिरवाईच्या सानिध्यात अगदी मन प्रसन्न करून गेला.
ह्या गावाच्या आसपास पोहोचताच अमिश लोकांच्या वसाहतीच्या खुणा दिसू लागल्या. ह्या चित्रात बहुदा त्यांचा बाजार भरला असावा.
अमिश लोकांच्या वसाहतीचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे खूप दूरवरून दिसणारे कॉर्न silos. मक्याच्या पिकाचं भरघोस उत्पादन करून त्यांच्या साठवणीसाठी हे उभारण्यात येतात.
इथं आम्ही अमिश गावात प्रवेश केला. अमिश गावात आपले स्वागत आहे हे सांगणारा हा बोर्ड !
इथं आम्ही प्रत्येकी सव्वीस डॉलर्सचे बसचे तिकीट घेतले. बस बारा वाजता सुटणार होती. त्याआधी आम्ही पार्कात फेरफटका मारला. तिथं मेंढा, मोर, वळू, बदके असे विविध प्राणी गुण्यागोविंदाने नांदत होते. म्हणजे हो बदके सोडून बाकी सर्वांना बंदिस्त करून ठेवलं होतं.
वळू अगदी समाधिस्थ अवस्थेत बसला होता. एकंदरीत तेच बरं होतं म्हणायचं.
अमिश लोक कार वापरत नाहीत, त्यांची खास अशी बग्गी सुद्धा इथं होती.
अमिश लोकांनी बनविलेली परंपरागत आयुधं सुद्धा इथं व्यवस्थितपणे मांडून ठेवली होती.
अमिश लोकांच्या शाळेचा उल्लेख पुढं येईल. ह्या एकवर्गीय शाळेची प्रतिकृती इथं बनविण्यात आली होती.
आता बसचालकाने दिलेली माहिती.
पुढील दीड तासभर आपण अमिश लोकांच्या वसाहतीचा फेरफटका मारणार आहोत. अमिश लोक त्यांच्या चेहऱ्याचे फोटो घेऊ देणे पाप समजतात. त्यामुळं तुमच्यापैकी कोणी जर त्यांचे फोटो घेण्याचा प्रयत्न केला तर तुम्हांला तात्काळ बसमधून उतरविले जाईल. इथं एक तर तुम्ही अमिश असता किंवा इंग्लिश ! अमिश घरात फोन नसतो. काही काळापूर्वी त्यांनी आणीबाणीच्या परिस्थितीत फोन असावा अशी विनंती केली. त्यामुळं त्यांना काही घरांबाहेर फोन बसविण्यास परवानगी देण्यात आली. इंग्लिश माणसाचं घर अमिश माणसानं विकत घेतलं की त्याला घरातील विद्युतपुरवठा खंडित करावा लागतो. त्यासाठी त्याच्याकडं एक वर्षाची मुदत असते.
अमिश लोक शेतीसाठी आधुनिक उपकरणांचा वापर करत नाहीत. तंबाखू हे मुख्य पिकांपैकी एक पीक आहे. ऍलोपॅथी उपचारप्रणाली वापरण्यावर त्यांचा भर नसतो. प्रामुख्यानं ते होमिओपॅथीचा वापर करतात. परंतु अगदीच आणीबाणी उद्भवली तर ते मोठ्या इस्पितळातसुद्धा जातात. बहुतांश वेळा ते बिलाचा भरणा रोकड पैशानं करतात. आणि ते थेट पैसे देत असल्यानं त्यांची घासाघीस करण्याची क्षमता अगदी चांगली असते.
अमिश मुलगा मुलीकडे आपल्या प्रेमाची थेट वाच्यता करू शकत नाही. त्याआधी तिच्या आईवडिलांची परवानगी घेणं आवश्यक असते. मुलीला नाही म्हणण्याचा अधिकार असतो. अमिश ज्ञातीत घटस्फोटाला परवानगी नाही. लग्नाआधी पाच वर्षांपर्यंत मुलगा - मुलगी एकत्र राहू शकतात. ह्या काळात त्यांनी एकमेकाला चांगल्या प्रकारे समजून घेणं अपेक्षित असते.
ह्या दोघांनी एकदा लग्नाला संमती दर्शविली की बिशपच्या परवानगीने लग्नाची घोषणा होते. नोव्हेंबर ते डिसेंबर ह्या कालावधीत हिवाळ्यामुळं शेतीची कामे थंडावली असतात. त्यामुळं ह्याच काळात बहुतांश अमिश लग्ने होतात. लग्ने मंगळवार किंवा गुरुवारी होतात.
अमिश स्त्रियाच लग्नातील जेवण बनवितात. लग्नाला साधारणतः ३०० ते ५०० लोक उपस्थित राहतात. दुपारचे भोजन अगदी साग्रसंगीत असते. त्यानंतर नवविवाहित दांपत्याला आलेल्या भेटी उघडण्याचा कार्यक्रम असतो. सायंकाळी मोजके लोक भोजनासाठी असतात. दुपारच्या मेजवानीतील उरलेले पदार्थ ह्या भोजनात समाविष्ट असतात.
अमिश शाळेत स्त्रिया शिक्षिकेची भुमिका बजावतात. शाळा फक्त आठवीपर्यंत असते. शाळेत फक्त गणित आणि इतिहास हे विषय शिकविले जातात. त्या स्त्रीचा विवाह झाल्यानंतर ती शाळेत शिकवू शकत नाही.
मोठ्या आकाराच्या टोमॅटो आणि टरबुजांनी आमचं लक्ष वेधून घेतलं.
हा माहितीजालावरून घेतलेला फोटो! ह्या बग्गीची किंमत चौदा हजार अमेरिकन डॉलर्सपर्यंत जाऊ शकते. बग्गीला टायर लावण्यास अजून बिशपमार्फत परवानगी देण्यात आली नाही.
अमिश माणसाने केलेली शेती आणि इंग्लिश माणसानं केलेली शेती ह्यात मूलभूत फरक असतात. अमिश माणूस मक्याच्या दोन भागांमध्ये गवताची लागवड करतो. गवताने जमिनीची धूप थांबावी असा उद्देश ! अमिश माणूस जमिनीच्या उंचसखल भागानुसार पिकांची लागवड करतो.
प्रत्येक अमिश कुटुंबाकडं सरासरी ३० ते ६० एकर जमीन असते. बस ड्रायव्हरने एक शेत दाखविले. त्या शेतकऱ्याचे शेत अपवाद होतं. त्याच्याकडं १०० एकर जमीन आहे. त्याची तीन मुले त्याला शेतीच्या कामात मदत करतात.
अमिश स्त्रिया रविवार व्यतिरिक्त बाकीचे सर्व दिवस कपडे धुतात. पुलीचा वापर करून कपडे उंचावर वाळविण्यासाठी दोरीवर टांगलेले असतात. प्राण्यांनी ते खराब करू नयेत हा त्यामागील हेतू !
आम्ही अमिश लोकांच्या दुकानात खरेदीसाठी (म्हणजे फेरफटक्यासाठी) गेलो. तिथं अनेक गोष्टी विक्रीसाठी होत्या.
अशा प्रकारे दीड तासांची एक आगळी वेगळी सहल संपली. सायंकाळी भारतात फोन केल्यावर मी सुद्धा अमिश जीवनपद्धती स्वीकारण्याचा मनसुबा व्यक्त केला. तू स्वीकारणार असशील तर आम्ही सुद्धा तिथं येऊन अमिश पंथ स्वीकारू असे मला सांगण्यात आलं. त्यामुळं अमिश जमातीत एकाची भर होता होता राहिली !
