दुरावा - ७

 
 मॉस्को ते कझानचा प्रवास तसा कठीणच झाला. इवाला बोलतं करायचे मारियाचे प्रयत्न निष्फळच ठरले. कझानला पोहोचल्यावर इवाला हायसं वाटलं.
आयुष्य पुन्हा चालू झालं होतं. इवाच्या आयुष्यात येऊन गेलेल्या वादळाची ना कोणाला जाणीव होती आणि असती तरी त्याची पर्वा असती की नाही हा ही प्रश्नच होता. आता सर्जी आणि इवा ह्यांच्याकडे एकमेकांचे फोन क्रमांक ही होते आणि ई - मेल सुद्धा! तीन चार दिवस सर्व काही शांत शांत होते. आणि मग अचानक एक दिवस सर्जीचा ई - मेल आला. "इवा, कशी आहेस? मी त्या दिवशी इतकं सारं बोलायला नको होतं! चुकलंच माझं! सॉरी!" हा ई मेल वाचून इवा काही एकदम उत्साहित वगैरे झाली नाही. त्याचं तिलाच मग आश्चर्य वाटलं. पूर्ण आयुष्य उत्साहात जगण्याचा आपला निर्धार असा कसा इतक्या लवकर गळून पडला ह्याची थोडी खंतही तिला वाटली.  सर्जीला तिने दिलेलं उत्तर फारसं काही उत्साहपूर्ण नव्हतं. ई मेल अधून मधून चालू होती पण त्यात थंडी - नोकरीच्याच गोष्टी जास्त चालत होत्या. संवाद चालू असूनही अबोला निर्माण झाला होता.
असंच काही दिवसांनी मग इवाची आई अचानक एका सकाळी कझानला येऊन थडकली. आपल्या गावाकडे राहणाऱ्या आईला पाहून इवाला काहीसं आश्चर्य वाटलं. आठवड्याचा मध्य असल्याने तिला ऑफिसला जाणं तर भाग होतं.  त्यामुळे आईला काही बोलायला संधी मिळाली नाही. संध्याकाळी मात्र आई बोलती झाली. शुक्रवारी संध्याकाळी इवाला गावाला घेऊन जाण्यासाठी ती आली होती. "बरेच दिवस तुझं गावाला येणं झालं नाही, चल दोन दिवसाची!" आईचं हे बोलणं प्रेमाचं असलं तरी तिला नाकारलं तर ती झटकन रौद्र रूप धारण करू शकते हे इवा चांगलेच जाणून होती. त्यामुळे गावाला जाण्याशिवाय आता पर्याय नाही हे इवाला समजून चुकलं होतं. तिने मारियाला सोबतीसाठी विचारलं सुद्धा! पण मारियाला असं अचानक येणं शक्य नव्हतं.
शुक्रवारी संध्याकाळचा प्रवास इवाला कंटाळवाणा वाटला होता. ऑफिसातून एकतर लवकर निघावं लागलं होतं तिला आणि मग शनिवार रविवार कसा घालवायचा ह्याचाच तिच्या डोक्यात विचार चालू होता. गेले कित्येक वर्षे इवा आपल्या घरापासून दूर राहत होती. पहिल्यांदा शिक्षणासाठी आणि मग नोकरीसाठी! सुरुवातीला आपल्या घरच्यांना, गावाला खूप मिस करायची ती! पण जसजशी ती शहरात रुळत गेली तसतशी गावची ओढ कमी होत गेली होती. ओढ कमी होत गेली होती असे म्हणणं चुकीचं ठरलं असतं. ओढ काहीशी आत जाऊन बसली होती.
इवा आणि आई घरी पोहोचले तसे वडिलांनी त्यांचं मोठ्या प्रेमाने स्वागत केलं. शेतात ह्या वयात सुद्धा कष्ट करत असलेल्या आपल्या वडिलांकडे बघून इवाचे डोळे काहीसे भरून आले. आई आणि तिचं नातं प्रेमाचं असलं तरी अधून मधून उडणाऱ्या शाब्दिक चकमकींमुळे त्याला काहीसा रांगडेपणा निर्माण झाला होता. पण वडिलांचं आणि इवाचं नात मात्र वेगळ्या पातळीवरच होतं. त्यात शब्दांचा वापर फार क्वचितच होत असे. आपल्या छोट्याशा इवाला इतकी मोठी झालेली पाहून आणि शहरात इतक्या आत्मविश्वासाने वावरताना पाहून तिच्या वडिलांचे डोळे अभिमानाने भरून येत. पण त्याच वेळी तिच्या लहानपणच तिचं निरागस रूप हरवलं म्हणून त्यांना मनातून हळहळही वाटत असे.
इवा ताजीतवानी होऊन आली आणि जेवणाचं काय म्हणून तिनं आईला विचारलं. "शेजारच्या नताशा मावशीकडे जेवायला जायचंय" तिची नजर चुकवत आई म्हणाली. "तू मला आधी नाही सांगायचं का!" अपेक्षेप्रमाणे इवाचा पारा चढला. पुढील काही वेळ मग तिच्या वडिलांनी तिला शांत केलं. शेवटी कशीबशी धुसफुसतच इवा नताशा मावशीकडे जायला तयार झाली. आपल्या नवऱ्याच्या अकाली मृत्युनंतर ही नताशा मावशी बिचारी एकटीच राहत असे. इवाला ती आवडायची पण खरतर ती आज खूप दमली होती म्हणून तिनं इतका त्रागा केला होता.
"या, या ! आपलं स्वागत आहे!" एका रांगड्या युवकानं नताशा मावशीच्या घरात ह्या तिघांचं स्वागत केलं. इवा अगदी आश्चर्यचकित झाली. मावशीकडे अजून कोण असेल अशी तिने अजिबात कल्पनासुद्धा केली नव्हती. "वेलकम इवा! माझे नाव आंद्रेई!" इवाला संधी न देताच त्याने आपल्या खरखरी हातांनी तिच्याशी हस्तालोंदन केले. इवाच्या शहरी संस्काराची आवरणं तिला अधिकाधिक अस्वस्थतेकडे नेत होती. "आपल्याला भेटून आम्हांला आनंद होत आहे!" आईच्या ह्या उदागारावर इवाला आश्चर्य वाटून गेलं. :कोण हा दणकट आंद्रेई! आणि ह्याला भेटून आईला का बरे आनंद व्हावा!" इवाला तर खूप संताप आला होता. आपला हात अजून आंद्रेईने सोडला नाही म्हणून रागाचा एक कटाक्ष सुद्धा तिने त्याच्याकडे टाकला. "जोवर तू मला वेलकम म्हणत नाही तोवर मी तुझा हात सोडणार नाही!" आंद्रेई म्हणाला. "ह्याला काही रीतीभाती आहेत की नाही!" मनातल्या मनात संताप पराकोटीला पोहोचलेल्या इवाने शेवटी नाईलाजास्तव "नाईस मीटिंग विथ यु आंद्रेई!" म्हणत आपला हात त्याच्या हातातून सोडवला.
पुढे दोन तासभर आई, नताशा आणि आंद्रेई ह्यांचीच गडबड चालू होती. इवा आणि वडील मात्र शांतपणे बसले होते. बाकी नताशा मावशीने जेवण मात्र अगदी रुचकर बनवलं होतं. त्यामुळे इवा काही प्रमाणात शांत झाली होती. विविध पदार्थावर आडवा हात मारणाऱ्या आणि मोठ्याने गडबड चालू ठेवणाऱ्या आंद्रेईकडे ती काहीशा विरक्त वृत्तीने पाहत होती. आपला सर्जी असायला हवा होता असे अचानक एका क्षणी तिला वाटून गेलं. पुढच्या दोन दिवसात त्याला नक्की फोन केला पाहिजे असा मनोमन तिने निग्रहसुद्धा करून टाकला.
निघताना "पुन्हा आपली भेट होईलच" असे आंद्रेई म्हणाला तेव्हा काहीशा आश्चर्यपूर्ण नजरेने तिनं त्याच्याकडे पाहिलं. घरचा दरवाजा लावताच तिने आपला  राग आईवर काढण्यास सुरुवात केली. आईच्या चेहऱ्यावरील मिश्किल हसू पाहताच मात्र तिला आश्चर्य वाटलं. "होईल सवय हळू हळू! मी नाही का तुझ्या वडिलांच्या शांत स्वभावाच्या वडिलांशी कसं जुळवून घेतलं!" आईचे हे शब्द लोखंडाच्या तप्त रसाप्रमाणे तिच्या कानात शिरले!

(क्रमशः)